Twee jaar was Hendrik Atze van Doezum Geschiedenisleer van het Jaar. Als docent aan het CSG Lauwers College in Buitenpost is hij altijd erg enthousiast over het vak geschiedenis. Van Doezum ziet wel dat de waardering voor het vak achteruit is gegaan.

Minder tijd voor het vak geschiedenis 

Middelbare scholen besteden minder tijd aan het vak geschiedenis en daardoor neemt de kennis bij scholieren af. “Kooklessen, burgerschap en eigenaarschap, waarbij de leerling zelf bepaalt wat hij wil leren, zijn belangrijker”, aldus Van Doezum. Basisscholen gebruiken wereldoriëntatie niet eens meer voor de doorstroomtoets.

'Een leerling dacht dat gaskamer van Auschwitz nep was' 

Van Doezum hoort regelmatig leerlingen theorieën napraten van social media. Denk daarbij aan dat het Westen de oorlog met Oekraïne is gestart of dat de Gaza-oorlog de schuld van Israël is. “Er was zelfs een leerling die ergens had gelezen dat de gaskamer van Auschwitz nep was.” Als dit in de klas besproken wordt, kun je misstanden daarover voorkomen. Zonder kennis zulle leerlingen later minder snel gaan stemmen.

Weinig lestijd 

Marjan de Groot, voorzitter van de Nederlandse vereniging voor geschiedenisdocenten, ziet ook dat er weinig lestijd is ingecalculeerd voor het vak geschiedenis. Vmbo-leraren moeten in een uur de hele Tweede Wereldoorlog uitleggen. “Leerlingen leren op deze manier niet alles over belangrijke onderwerpen.” In de onderbouw van het vmbo wordt het vak mens & maatschappij gegeven, maar dat zijn verschillende vakken door elkaar. Docenten aardrijkskunde en economie zouden dat vak ook kunnen geven.

Verplicht op het vmbo 

Van Doezum zou willen dat het vak geschiedenis vier jaar lang verplicht wordt op het vmbo. “Havo en vwo verplichten al twee van de vier profielen, voor vmbo’ers is niets verplicht.”

Driekwart van de vmbo’ers krijgt tot hun veertiende het vak geschiedenis. Het eindexamen geschiedenis wordt maar door een procent van de basis- en kaderleerlingen gemaakt. De meerderheid van de vmbo-basis en vmbo-kaderscholen biedt geen examen in geschiedenis aan. Daarbij werkt het ook als een docent heel enthousiast over zijn vak is.

Persoonlijke verhalen vertellen 

Hoe kan men het geschiedenisonderwijs aantrekkelijk houden? Van Doezum zegt dat het belangrijk is om verhalen te blijven vertellen. “Zoals persoonlijke verhalen van soldaten in de loopgraven tijdens de Eerste Wereldoorlog.” Van Doezum besprak onlangs met zijn klas hoe de leerplicht is ontstaan. “Dat is ook erg relevant, want anders hadden die leerlingen niet eens op school gezeten.”

Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk