Vanaf vrijdag 19 april krijgen studenten van agrarische opleidingen inzicht in de taal en communicatie van koeien door middel van instructievideo’s. De video’s zijn vrij toegankelijk en ook van belang voor boeren, andere burgers en beleidsmakers. Dat meldt de Vakbond voor Dieren.
Initiatiefnemer van het project en projectleider is Marjolein de Rooij: "Dieren in de veehouderij worden door hun situationele context vaak niet meer als interessant beschouwd. Terwijl koeien ons net zo kunnen verbazen en verrassen als wilde dieren. Met dit project laten we de stem van de koe horen en leren we studenten en anderen om ernaar te luisteren en anders naar koeien te kijken. Met compassie, nieuwsgierigheid en bewondering."
Wetenschappelijk onderzoek naar koe-mens interactie
De instructievideo’s zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar koe-mens interactie, verricht door hoogleraar Leonie Cornips. Vanuit de taalwetenschappen biedt zij een perspectief op taal en de interactie van de koe die ontbreekt in de diergeneeskunde, ethologie of landbouwwetenschappen.
Het onderzoek van Cornips toont bijvoorbeeld aan dat koeien de boer groeten bij binnenkomst, en roepen naar de kudde als ze daar naartoe willen. Kalfjes laten horen dat ze honger hebben en moederkoeien roepen hun kalf heel anders als een kalf in de buurt is, dan wanneer het kalf bij de moeder is weggenomen. "Koeien hebben, net als mensen en andere dieren, taal om hun sociale gedrag te uiten. Ze loeien, groeten, roepen en grommen. Daarnaast gebruiken ze hun oren, ogen, staart en hun hele lichaam in hun communicatie. Dat laten we met de beelden ook heel concreet zien."
Ritme van de koe
Marjolein de Rooij voegt toe: "Een belangrijke les die we geleerd hebben is het ritme van de koe. Dit ligt lager dan dat van de mens en is ook minder dwingend dan veel mensen in hun communicatie met andere mensen dagelijks ervaren. Koeien nemen de tijd om contact te maken, om geluid te laten horen en om daarop te reageren. Een gehaaste koe zijn we niet tegengekomen. Dat betekent dat als je daadwerkelijk wilt leren hoe en wat koeien communiceren je als eerste geduld moet hebben. Zoals je een mens waarmee je praat niet sneller kan laten praten, zo kun je ook een koe niet dwingen haar tempo aan jou aan te passen. In het observeren van de dieren volg je het ritme van de koe."
Koeien werken ook samen. Twee melkkoeien willen gebruik maken van een koeienborstel die, verticaal slingerend, in de stal hangt. Door aan twee kanten van de borstel te gaan staan creëren de koeien voor elkaar tegendruk. Daarmee krijgen ze allebei een stevige borstelbeurt, een samenwerking die beide koeien iets oplevert. Ook zien we dat een kudde biologische koeien zich allemaal met een pasgeboren kalfje in de wei bemoeien als de groep naar een ander deel wegtrekt. Niet eerder zijn dit soort gedragingen op beeld gezet met als doel het gedrag van de koe beter te leren begrijpen.
Agrarische opleidingen
De agrarische opleidingen Aeres Barneveld en Hogeschool Inholland in Delft gaan deze video’s inzetten om hun studenten te leren kijken en luisteren naar wat de koeien te vertellen hebben. "Deze kennis kan bijdragen aan een betere relatie tussen mens en dier. Als we een koe beter leren begrijpen en op haar behoeften kunnen reageren en leren anticiperen dan kan dat bijdragen aan meer werkplezier voor mensen en koeien", zegt Nathalie de Ridder, docent dierenwelzijn aan de Hogeschool Inholland.
Door: Nationale Onderwijsgids
