De gesloten jeugdzorg helpt jongeren niet en is zelfs schadelijk. Dat is het beeld dat Het Vergeten Kind schetst op basis van onderzoek onder 37 jongeren en 75 professionals. Dit meldt het Nederlands Jeugdinstituut (NJi).
40 procent van de geïnterviewde jongeren was bij hun eerste plaatsing 13 jaar of jonger. Ze werden bij plaatsing zelden goed geïnformeerd. Gemiddeld zaten ze ruim anderhalf jaar in de gesloten jeugdzorg. Twee derde ervoer JeugdzorgPlus niet als een veilige plek. Een groot gedeelte heeft onderling geweld gezien op de groep. Velen zijn vastgehouden door begeleiders of op de grond gedrukt, vaak wekelijks of zelfs dagelijks. Een groot gedeelte is afgezonderd op de eigen kamer of in een isoleercel. De helft heeft zich minstens één keer moeten uitkleden in het bijzijn van begeleiders; een zesde is gevisiteerd. De jongeren beschrijven dat als nare, traumatiserende en mensonterende momenten.
Bij dat alles kregen de meeste jongeren niet de juiste behandeling. Ook kreeg de overgrote meerderheid geen of slecht onderwijs.
Psychische klachten
De jongeren zaten in de gesloten jeugdzorg vanwege ernstige problemen, zoals mishandeling, zelfbeschadiging of eetstoornissen. Driekwart kreeg er door het verblijf psychische klachten bij.
Het is terecht dat deze vorm van jeugdhulp wordt afgebouwd, zegt Tom van Yperen van het Nederlands Jeugdinstituut. "Dit onderzoek schetst een rauw beeld en laat zien dat we daarmee nog veel meer vaart moeten maken."
Alternatief soms schadelijker dan thuis
"We zijn in Nederland te snel bereid om kinderen uit huis te plaatsen als het thuis niet veilig is", stelt Van Yperen. "Dit onderzoek laat sterk vermoeden dat het alternatief soms schadelijker is dan de thuissituatie. Kunnen we dan niet beter het risico nemen het kind thuis te laten en onmiddellijk intensieve ambulante hulp inzetten?" Als dat niet kan, is kleinschalig verblijf een goed alternatief. Van Yperen noemt als voorbeeld De Koppeling in Amsterdam, die dit jaar dicht gaat. De jongeren verhuizen naar vijf kleinschalige groepen in de stad.
Isoleren mag niet meer
Voor de korte termijn heeft Van Yperen een simpel advies. "Spreek gewoon af: kinderen jonger dan 15 jaar plaatsen in JeugdzorgPlus, plaatsen zonder informatie, en handelingen als isoleren en visiteren mogen niet meer. Hang die regel overal aan de muren, in de personeelskamers, bij de directies, bij de wethouders. En denk je dat het toch moet omdat er geen alternatief is, laat dat dan beslissen door minstens twee onafhankelijke personen. In de jeugd-ggz is jaren geleden afgesproken dat klinieken niet meer isoleren en dat is gelukt."
Door: Nationale Onderwijsgids
