Voor veel kinderen is de overstap van de kinderopvang naar de basisschool een ingrijpende verandering. Hoe beter deze overgang begeleid wordt, hoe soepeler het kind zich sociaal-emotioneel ontwikkelt in de nieuwe schoolomgeving. Sluiter concludeert dat een sterke een-op-eenband met de pedagogisch medewerker een positieve invloed heeft op dit proces. In haar onderzoek volgde ze ruim 200 kinderen op verschillende momenten tussen hun tweede en vierde levensjaar.

Kwaliteit van de relatie belangrijker dan de omgeving

De onderzoeksresultaten laten zien dat de kwaliteit van de een-op-eenrelatie meer invloed heeft op de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen dan de algehele pedagogische kwaliteit of de fysieke omgeving van de opvang. Een relatie gekenmerkt door nabijheid, weinig afhankelijkheid en minimale conflicten blijkt het meest bevorderlijk voor het welzijn en de sociale vaardigheden van kinderen.

Opvallend is dat deze invloed sterker is bij gastouderopvang dan bij kinderdagverblijven. Dit kan te maken hebben met de kleinere groepsgrootte bij gastouders, waardoor er meer individuele aandacht mogelijk is.

Verschillen tussen gastouderopvang en kinderdagverblijven

Kinderen die naar een gastouder gaan, ontwikkelen op jonge leeftijd vaak betere sociaal-emotionele vaardigheden dan kinderen die een kinderdagverblijf bezoeken. Dit verschil verdwijnt echter rond de leeftijd van drie jaar. Op de basisschool blijken kinderen die uit een kinderdagverblijf komen uiteindelijk sociaal vaardiger te zijn. Dit wordt toegeschreven aan de groepsdynamiek in kinderdagverblijven, die kinderen beter voorbereidt op het sociale karakter van de basisschool.

Minder moeite met de overstap

Uit het onderzoek blijkt dat kinderen met een sterke band met hun pedagogisch medewerker zich makkelijker aanpassen aan de basisschool. Ouders en leerkrachten merken dat deze kinderen zich sociaal competenter gedragen en sneller wennen aan de nieuwe omgeving.

Daarnaast speelt de persoonlijkheid van het kind een rol. Extravertere kinderen passen zich over het algemeen makkelijker aan dan introverte kinderen.

Aandacht voor beleid en praktijk

Sluiter benadrukt het belang van beleid dat gericht is op het bevorderen van stabiele en sensitieve relaties tussen pedagogisch medewerkers en kinderen. Dit kan door medewerkers beter te coachen en personeelswisselingen zoveel mogelijk te beperken. Een hechte band met de pedagogisch medewerker moet centraal staan bij het vormgeven van de kinderopvang van de toekomst.

Door: Nationale Onderwijsgids / Fleur Zomer