Interim-hoogleraar Friese tal en cultuur Arjen Versloot, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, zegt dat het Fries in 2024 nog steeds een veel gesproken taal is. “Het is heel bijzonder dat het Fries nog steeds zoveel gesproken wordt.”

Tweetalige kinderopvang 

Vorig jaar trad er een nieuw college van Gedeputeerde Staten aan in Friesland. BBB, CDA, Fryske Nasjonale Partij (FNP) en de ChristenUnie willen dat de Friese taal in 2051 overal te horen is op plekken waar (aanstaande) ouders en hun kinderen komen. Zo’n 80 procent van de kinderopvanglocaties in Friesland moet in 2028 tweetalig zijn. Alle scholen in Friesland moeten in 2030 de Friese taal aanbieden. Een kwart van de scholen doet dat op dit moment al.

Van kinderopvang tot aan de universiteit 

Niet alleen vanaf de kinderopvang tot aan de universiteit moet er Friese les gegeven worden. Ook buiten school wil de provincie graag dat er meer Fries te zien is. “Als je op school Fries krijgt en dat zie je ook buiten school, dan weet je dat je met een taal bezig bent die erbij hoort”, stelt gedeputeerde Ele Folkerts (BBB).

Friese taal 

Basisschool ’t Holdersnêst uit Harkema is al druk bezig met de Friese taal. De leerlingen krijgen op de basisschool les in drie talen: Nederlands, Fries en Engels. Op maandag is de Friese taal aan de beurt. Juf Simone Wijga van groep 5 gaat met haar leerlingen vijf recepten van het Nederlands naar het Fries vertalen. De klas gaat namelijk aan de slag met een Fries kookboek.

De Friese lessen bedenkt Wijga zelf. Het duurde een hele middag om de les met de Friese recepten in elkaar te draaien. “Leerkrachten die amper tijd hebben, strepen deze dingen als eerste weg.”

Er zijn binnen het onderwijs maar weinig docenten te vinden die de Friese taal beheersen en daarin les willen en kunnen geven. Ook speelt er een lerarentekort.

Studie Fries 

Veertien studenten volgen dit jaar vakken van de studie Fries aan de Rijksuniversiteit Groningen. Versloot vindt dat een prima aantal, maar het kan altijd beter. ‘Op dit moment worden er te weinig docenten afgeleverd om de ambitie van de provincie waar te maken. Of Fries studeren zin heeft? Ik zou het doen, want de dag nadat je je diploma behaald hebt heb je ook een baan in de pocket. Scholen staan te springen om Friestalig personeel.”

Actievoeren bij ING 

De leden van de Friese studentenvereniging Bernlef zijn erg trots op de Friese taal en hun geschiedenis. Ze voerden vorige maand zelfs actie bij de ING. De bank verbood een medewerker om in het Fries klanten te woord te staan. Studenten belden vervolgens ING op en bleven in het Fries praten. De actie had succes, want ING heeft besloten dat medewerkers toch in het Fries mogen communiceren.

Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk