Voor het onderzoek zijn gegevens gebruikt uit de werknemersenquête die sinds 2019 jaarlijks in het tweede en vierde kwartaal wordt uitgevoerd voor het onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt, Zorg en Welzijn.

Te hoge werkdruk 

Ook in de jeugdzorg (55 procent) en de huisartsenzorg en gezondheidscentra (54 procent) was het percentage werknemers dat een te hoge werkdruk ervaart duidelijk hoger dan gemiddeld. In de branches overige zorg en welzijn (37 procent) en sociaal werk (41 procent) was dat juist lager.

Kinderopvang 

De ervaren werkdruk was in het tweede kwartaal van 2022 hoger dan bij de vorige metingen. In het vierde kwartaal van 2021 vond 44 procent de werkdruk (veel) te hoog, in het tweede kwartaal van 2021 was dat 42 procent. De ervaren werkdruk nam in 2019 ook toe, maar was in het vierde kwartaal van 2020 weer lager. Daarna was er weer een stijging. De mate waarin de ervaren werkdruk in het vierde kwartaal van 2020 afnam verschilt overigens wel naar beroepsgroep. Vanwege het begin van de coronapandemie vond in het tweede kwartaal 2020 geen meting plaats. Tussen het vierde kwartaal van 2020 en het tweede kwartaal van 2022 nam de ervaren werkdruk onder werknemers relatief sterk toe in de branches kinderopvang en huisartsenzorg en gezondheidscentra.

Stressvol werk 

Naast de ervaren werkdruk is ook gemeten in welke mate werknemers een combinatie van hoge taakeisen en lage autonomie ervaren, ook wel aangeduid als ‘stressvol werk’. Bij hoge taakeisen gaat het om werktempo en de hoeveelheid en intensiteit van het werk. Autonomie gaat over de mogelijkheden om zelf te kunnen meebeslissen over de wijze waarop het werk wordt uitgevoerd.

Gemiddeld in de zorg en welzijn had 29 procent stressvol werk, volgens de laatste meting van deze gegevens in het vierde kwartaal van 2021. Bij werknemers in de ziekenhuizen en overige medisch specialistische zorg (39 procent) en in de huisartsenzorg en gezondheidscentra (38 procent) was dit het hoogst. Werknemers in deze branches hebben zowel bovengemiddeld hoge taakeisen als een lage autonomie. In het sociaal werk was het aandeel met stressvol werk met 12 procent het laagst. Vooral het aandeel met een lage autonomie was in deze branche relatief klein.

Emotionele belasting 

Uit het artikel Werkdruk en arbeidstevredenheid in de zorg blijkt dat het hebben van stressvol werk in de zorg en welzijn samenhangt met de emotionele belasting: werknemers die hun werk als emotioneel zwaar ervaren geven vaker aan stressvol werk te hebben. Ook de steun van de leidinggevende en de organisatie speelt een rol: werknemers in de zorg en welzijn die steun ervaren hebben juist minder vaak stressvol werk.

Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 

Op basis van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) uitgevoerd door CBS en TNO, kan de werkdruk in de zorg worden vergeleken met andere bedrijfstakken. Volgens dit onderzoek, met een wat andere vraagstelling dan de hierboven gebruikte werknemersenquête, had 26 procent van de zorgwerknemers in 2021 te maken met stressvol werk. Dat is ruim boven het gemiddelde van alle werknemers (18 procent). Het was ook iets meer dan in het onderwijs (25 procent), maar minder dan in de horeca (30 procent).

Door: Nationale Onderwijsgids