“Ondersteuningscoördinator is een rol voor organiserende, samenwerkende en lerende professionals”, opent Pieter Jan. “Je bent constant bezig met het balanceren van uiteenlopende belangen: van het begeleiden van leerlingen met complexe ondersteuningsvragen tot het adviseren van collega’s en samenwerken met externe partners.” Leerlingen met bijvoorbeeld autisme, met dyslexie, maar ook hoogbegaafde leerlingen hebben specifieke ondersteuningsbehoeften om goed te kunnen functioneren in het onderwijs. “Dit soort situaties vragen om maatwerk. Vaak is het noodzakelijk om constructief samen te werken met hulpverlening van buitenaf.”

Ondersteuningscoördinatoren staan voor de taak om binnen deze complexe dynamiek het overzicht te bewaren. De Basisopleiding Ondersteuningscoördinator speelt hierop in door handvatten te bieden voor rollen zoals het coördineren van ondersteuning, vroegsignalering en het adviseren van schoolleiders over zorgbeleid.

Vijf kerntaken centraal

De opleiding is opgebouwd rond de vijf kerntaken van de ondersteuningscoördinator: aansturen van ondersteuningsteams; adviseren en coachen van mentoren en docenten; samenwerken met ouders en externe partners; ontwikkelen en evalueren van ondersteuningsbeleid; bewaken en verbeteren van de kwaliteit van leerlingenzorg. “In onze opleiding werken deelnemers heel concreet aan deze taken,” vertelt Pieter Jan. “Neem bijvoorbeeld de samenwerking met ouders. We gaan in op gesprekstechnieken waarmee je niet alleen begrip kweekt, maar ook zorgt dat er afspraken worden nagekomen.” Rollenspellen worden bewust vermeden. “Die voelen vaak gekunsteld. Liever werk ik met realistische casuïstiek uit de scholen die de deelnemers zelf inbrengen.”

Handelingsgericht werken in de praktijk

Een onderwerp dat veel aandacht krijgt: handelingsgericht werken. Pieter Jan licht toe: “Doelgerichtheid is hier een sleutelbegrip. Wat heeft een leerling nodig om te kunnen functioneren in en buiten de klas en hoe stemmen we dat af met ouders, docenten en eventuele hulpverleners?” “Elke deelnemer aan de opleiding brengt een eigen context mee,” weet Pieter Jan. “Of je nu werkt op een grote havo/vwo-school of in het praktijkonderwijs, de contexten en de uitdagingen waarin ondersteuningscoördinatoren opereren verschillen enorm.” Tijdens de eerste bijeenkomst brengt Pieter Jan die verschillen meteen in kaart. “We starten met de kerntaken, maar ook met persoonlijke leervragen. Wat wil jij bereiken als ondersteuningscoördinator? Dat kan gaan over het afbakenen van je rol binnen je school, of juist over hoe je collega’s meekrijgt.” De opleiding biedt daarmee veel ruimte voor maatwerk. “Deelnemers maken als het ware hun eigen leertraject. We komen tijdens de bijeenkomsten steeds terug op de vragen en casussen die zij aandragen.”

Actuele ontwikkelingen Passend Onderwijs

In de opleiding is uiteraard ook aandacht voor recente ontwikkelingen in regelgeving. Pieter Jan wijst op veranderingen binnen het passend onderwijs die van invloed zijn op de rol van ondersteuningscoördinatoren. “Zo moet het schoolondersteuningsprofiel nu in de schoolgids opgenomen worden, wat vraagt om een heldere beschrijving van de geboden basis- en extra ondersteuning,” legt hij uit. “Per 1 augustus moet dat gerealiseerd zijn. Ook is nieuw dat leerlingen ‘hoorrecht’ krijgen over het ontwikkelingsperspectief. Daarnaast is er steeds meer aandacht nodig voor het ondersteunen van leerlingen met specifieke behoeften zoals dyslexie en hoogbegaafdheid. “Tijdens de opleiding bespreken we hoe deelnemers deze nieuwe eisen praktisch kunnen vertalen naar hun schoolomgeving en hoe ze dit effectief kunnen communiceren naar ouders en leerlingen.”

Feedback van deelnemers

Wat vinden deelnemers van de opleiding? “Wat ik vaak terugkrijg, is dat ze de ruimte voor eigen inbreng waarderen,” zegt Pieter Jan. “De opleiding biedt geen eenheidsworst; het gaat echt om wat jij nodig hebt in jouw schoolcontext.” Daarnaast wordt de aandacht voor thema’s als zelfzorg gewaardeerd. “Hoe bewaak je je eigen professionele grenzen in een intensieve rol als deze en hoe zorg je ervoor dat je voldoening blijft halen uit je werk? Dat komt uitgebreid aan bod.”

De kick van opleiden

Voor Pieter Jan zelf is het opleiden van ondersteuningscoördinatoren een bron van energie. “De diversiteit van de deelnemersgroepen maakt dit werk zo boeiend. Of ik nu iemand uit een praktijkschool voor me heb of een coördinator van een grote havo/vwo-school: het blijft een uitdaging om iedereen op maat te bedienen. Maar dat is juist wat deze opleiding zo bijzonder maakt.”

De basisopleiding is juist bedoeld voor de startende ondersteuningscoördinator, maar het gebeurt ook dat deelnemers al ondersteuningscoördinator zijn, maar nog geen scholing hebben gehad, Pieter Jan: “Er zijn mensen die al een jaar bezig als ondersteuningscoördinator. Of die aan het warm lopen zijn onder de hoede zijn de vertrekkende ondersteuningscoördinator en op een gegeven moment gaan starten als ondersteuningscoördinator. Wat je situatie ook is: je hebt bagage nodig om het verschil te kunnen maken voor je school en de leerlingen.”

Bekijk de basisopleiding