Normal_3o-leren-10

Brainport Eindhoven geldt als de meest innovatieve technologieregio in Nederland. Als een schoolvoorbeeld van kruisbestuiving en co-creatie. Die wind van samenwerking waait ook bij de groeiende groep van Brainport-scholen. Een samenwerkingsverband van po- en vo-scholen die hun leerlingen voorbereiden op deelname aan een hoogtechnologische samenleving én op de arbeidsmarkt van de toekomst. “We hebben eigenlijk allemaal hetzelfde belang: toponderwijs voor leerlingen in deze regio.”

 

We spreken met Geert-jan Nillesen, algemeen directeur van het Jan van Brabant College in Helmond. Locatie Molenstraat Jan van Brabant College was in 2015 samen met het Strabrecht College (Geldrop) en het Heerbeeck College (Best) de grondlegger voor het VO van Brainport Scholen. Van de in totaal 27 VO-scholen in de Brainport Regio zijn er inmiddels 18 lid of aspirant-lid. Wat de Brainport scholen met elkaar gemeen hebben is de focus op technologie, ondernemerschap, creativiteit, internationalisering en bovenal talentontwikkeling. De gedachte achter Brainport-scholen werkt blijkbaar als een magneet. Ook de vestiging Deltaweg van het Jan van Brabant College is sinds dit schooljaar aspirant-lid, vertelt Geert-Jan met een glimlach. “Heel mooi om nu zelf het hele toetredingsproces te doorlopen dat we voor scholen hebben ontwikkeld: van pitch tot schoolbezoek en het advies aan het schoolleidersberaad over het lidmaatschap na een positieve zelfevaluatie na één jaar van aspirant-lid.”

Leren in de echte wereld

Dat Brainport onderwijs steeds meer geestverwanten krijgt, laat zich goed verklaren, vertelt Geert-jan. “Brainport scholen stimuleren contextrijk leren en halen de buitenwereld binnen en gaan met de leerlingen naar buiten toe. Het is leren in de echte wereld in plaats van alleen in het leslokaal. Dat is voor mij de essentie van Brainport onderwijs.” Het concept achter Brainport Onderwijs laat zich samenvatten als 3O-leren: Ondernemen, Onderzoeken, Ontwerpen. Het staat voor onderwijs dat de leerling sterk uitdaagt zijn eigen talent te ontwikkelen.

Dat Brainport scholen hun neus aan het venster steken en de docent en de leerling uit het klaslokaal halen, is ook te merken op het Jan van Brabant College, locatie Molenstraat. De externe oriëntatie sijpelt als het ware meer en meer door in de onderwijspraktijk. Geert-jan: “We hebben hier een werkgroep Brainport onderwijs. De ambitie is de Brainport-gedachte nog meer te integreren in het basis-curriculum. Zodat het in elke les voelbaar is dat we een Brainport school zijn. Zo willen we een breed science-vak gaan ontwikkelen in samenwerking met TU Eindhoven. Ook andere partners worden hierbij betrokken. Zonder het Brainport concept zouden dit soort ontwikkelingen waarschijnlijk niet zo snel en makkelijk van de grond komen. Leraren krijgen alle ruimte om zelf vorm te geven aan het onderwijs en hun verantwoordelijkheid te nemen om het onderwijs door te ontwikkelen. En met gezamenlijke studiedagen, lezingen en bedrijfsbezoeken stimuleren we dat.”

Ecosysteem

Onder het credo ‘samen kom je verder’ groeit in de Brainport regio een ecosysteem waarin bedrijven, kenniscentra én scholen vervlochten raken. Als voorbeeld geeft Geert-jan een inkijkje in de onderwijspraktijk van ‘zijn’ locatie Molenstraat. “Neem nou een profielwerkstuk. Leerlingen krijgen niet van ons een opdracht. Nee, ze moeten samen met een bedrijf of instelling een levensechte opdracht gaan ontwikkelen. Hierdoor wordt het profielwerkstuk ook echt betekenisvol. De belangrijkste verandering die je als Brainport-school je leerlingen biedt is dat de theorie die je vanuit een boek krijgt, veel meer gaat leven. Je ontdekt wat nodig is om een probleem op te lossen. Je leert samen te werken, om te gaan met netwerken. Leerlingen snappen hierdoor veel beter waarom ze iets leren en kunnen het ook toepassen. Je krijgt hierdoor ook meer eigenaarschap en ook meer motivatie om te leren.”

Leerlingen met een ‘plus’

Als vertegenwoordiger van één van de drie ‘founding fathers’ wil Geert-jan tot slot nog iets anders kwijt over de Brainport scholen. “Als scholen doen we dit met ons samenwerkingsverband samen. We hebben wel statuten maar geen hiërarchische structuur. Wel een Raad van Advies. Het concept is nog steeds in ontwikkeling. Iedereen die in dit samenwerkingsverband zit, zit er vrijwillig maar niet vrijblijvend. Wat we niet willen is dat er straks in dit deel van Brabant 27 inwisselbare vo-scholen zijn. We willen juist dat elke school zijn eigen identiteit heeft. Wat we wél willen is dat leerlingen met een ‘plus’ de wereld instappen. Een ‘plus’ in hun persoonlijke ontwikkeling, een ‘plus’ in hun kennis van de regio en wat deze hen te bieden heeft. We hebben als Brainport scholen eigenlijk allemaal hetzelfde belang: toponderwijs voor leerlingen in deze regio.”

Kandidaat-scholen voor het aspirant-lidmaatschap, worden gevisiteerd door de Raad van Advies van het netwerk Brainportscholen. Vanuit KPC Groep biedt Ton Bruining ondersteuning bij de voorbereiding en uitvoering van deze schoolbezoeken en bij de rapportage aan het schoolleidersoverleg.

Ton Bruining: “Wat de Brainport-scholen doen gaat veel verder dan leuke dingen doen met bedrijven voor leerlingen. Dit is een initiatief waarbij op een heel indringende manier werk wordt gemaakt van de externe oriëntatie van scholen. Scholen die aspirant-lid willen worden, moeten kunnen laten zien dat die externe oriëntatie in aanleg aanwezig is in het DNA van de school. Hoe docenten worden betrokken en hoe die externe oriëntatie zichtbaar is activiteiten voor leerlingen.”

“Scholen die zich aansluiten bij het samenwerkingsverband zijn bezig zijn met duurzame verbindingen. Hierdoor ontstaan prachtige kruisbestuivingen. Zoals bij Helicon Groen vmbo dat op een duurzame manier samenwerkt met High Tech Campus en waar docenten en leerlingen voedingsproducten ontwikkelen. Ander voorbeeld. Ik zag op een school dat in de coronatijd leerlingen onderzoek deden naar de impact van mondkapjes op het uithoudingsvermogen. Een project op het snijvlak van biologie en gym en dat zowel jongens als meisjes triggert. En op een vmbo sprak ik een jongen die ontdekte dat hij met zijn talenten veel meer kan dan hij dacht nu zijn school verbindingen heeft met de automotive campus. Dan denk ik: hier wordt echt een verschil gemaakt.”

“De buitenwereld naar binnen halen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar Brainport-scholen bewijzen dat door een externe oriëntatie het onderwijs contextrijker en betekenisvoller wordt. Er ontstaat dan wereldgeoriënteerd onderwijs. Dat is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen én voor de ontwikkeling van deze regio. Samenwerken en co-creatie zijn kerncompetenties in de regio Eindhoven. Brainport Onderwijs past in die beweging die al gaande was in deze regio bij bedrijven en kenniscentra.”